Zakres tematyczny

Poziom wymagań

konieczny

dopuszczający

podstawowy

dostateczny

rozszerzający

dobry

dopełniający

bardzo dobry

wykraczający

celujący

Wyższy poziom wymagań obejmuje zagadnienia z poziomu niższego.

Poziom wykraczający to dodatkowo umiejętność korzystania z różnych źródeł, poszerzania swoich wiadomości

i umiejętności.

Składniki pokarmowe w racjonalnym żywieniu

Znaczenie nauki
o żywieniu.

– wymienia elementy problemów żywieniowych Polski
i świata

– prezentuje w sposób ogólny problemy żywieniowe Polski
i świata

– charakteryzuje organizacje zajmujące się problemami wyżywienia ludności

– prezentuje podstawy ustawodawstwa
w zakresie żywności i żywienia

Gospodarka energetyczna organizmu człowieka.

– podaje definicję podstawowej przemiany materii oraz całkowitej przemiany materii

– rozróżnia podstawową
i całkowitą przemianę materii

– potrafi obliczyć PPM
i CPM

– wyznacza całodzienne wydatki energetyczne człowieka

– dokonuje bilansu energetycznego organizmu

– w sposób doskonały stosuje metody obliczania podstawowej i całkowitej przemiany

– wyznacza całodzienne wydatki energetyczne człowieka

– dokonuje bilansu energetycznego organizmu dla wybranych przykładów, zna jego rodzaje
i skutki zdrowotne

Pojęcie głodu pokarmowego.

– określa czym jest głód pokarmowy

– potrafi wskazać przyczyny głodu pokarmowego i jego objawy

– wymienia fazy powstawania głodu
i je charakteryzuje

– opisuje konsekwencje głodu pokarmowego

Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola.

– wymienia podstawowe składniki pokarmowe

– rozróżnia składniki pokarmowe i ich rolę

– charakteryzuje białka, cukry i tłuszcze

– charakteryzuje składniki pokarmowe

– prezentuje budowę, podział, właściwości białek, cukrów

i tłuszczy

– zna rolę w organizmie i główne kierunki przemian

– charakteryzuje składniki pokarmowe

– charakteryzuje białka

– zna wartość odżywczą

– zna skutki nadmiaru i niedoboru

– wymienia występowanie w żywności

– podaje zalecenia dotyczące spożycia

Przemiany składników pokarmowych.

– wymienia części składowe układu pokarmowego

– charakteryzuje zadania poszczególnych części układu trawiennego

– charakteryzuje enzymy trawienne

– charakteryzuje proces trawienia białka, tłuszczu
i węglowodanów

– doskonale charakteryzuje proces trawienia białka, tłuszczu i węglowodanów

– opisuje wchłanianie, przemiany białka, tłuszczu, węglowodanów oraz procesy wydalania

– charakteryzuje gruczoły dokrewne
i wydzielane oraz hormony

Witaminy i ich rola

w organizmie człowieka

– wymienia witaminy

i ogólnie charakteryzuje ich rolę w organizmie człowieka

– rozróżnia witaminy

rozpuszczalne w wodzie i tłuszczach

– dokonuje podziału witamin

– charakteryzuje witaminy rozpuszczalne w tłuszczu

– charakteryzuje witaminy rozpuszczalne w wodzie

– potrafi szczegółowo przedstawić rolę witamin
w organizmie człowieka

– wskazuje zapotrzebowanie na witaminy
i ograniczenia w ich spożyciu

– charakteryzuje źródła witamin

– opisuje powody i skutki niedoborów poszczególnych witamin

Składniki mineralne jako składniki pożywienia.

– wymienia składniki mineralne i ogólnie charakteryzuje ich rolę w organizmie człowieka

– dokonuje podziału

– charakteryzuje rolę
i źródła składników mineralnych

– dokonuje podziału  składników mineralnych: makroelementy, mikroelementy

– charakteryzuje równowagę kwasowo–zasadową

– charakteryzuje przyczyny i skutki zaburzeń równowagi kwasowo–zasadowej.

– charakteryzuje produkty spożywcze
o właściwościach kwasotwórczych
i zasadotwórczych

Gospodarka wodna organizmu człowieka.

– wymienia podstawowe funkcje jakie pełni woda
w organizmie człowieka

– charakteryzuje funkcje wody w organizmie
i zapotrzebowanie organizmu na wodę

– dokonuje bilansu wody

– przedstawia skutki niedoboru i nadmiaru

– podaje źródła wody

– doskonale przedstawia funkcje wody
w organizmie i zapotrzebowanie organizmu na wodę

– wymienia i charakteryzuje naturalne wody mineralne i ich znaczenie w żywieniu

– zna wymagania jakościowe dotyczące wody pitnej

Inne składniki pożywienia.

– wymienia składniki pożywienia

– rozróżnia substancje bioaktywne

– podaje ich występowanie

– przedstawia ich rolę
w organizmie

– charakteryzuje substancje antyodżywcze,

– dokonuje podziału

– przedstawia występowanie i ich rolę w organizmie człowieka

– charakteryzuje substancje dodatkowe dodawane do żywności

Wartość energetyczna pożywienia.

– wymienia pojęcia związane z wartością energetyczną żywności

– rozróżnia czynniki decydujące o wartości energetycznej żywności

– charakteryzuje produkty, potrawy
i posiłki pod względem ich wartości energetycznej

– charakteryzuje żywność o obniżonej wartości energetycznej

Zasady układania jadłospisów

Wartość odżywcza produktów spożywczych.

– charakteryzuje pojęcie wartości odżywczej produktów spożywczych

– dokonuje podziału produktów spożywczych na grupy

– oblicza wartość  odżywczą produktów spożywczych i potraw

– charakteryzuje wartość odżywczą poszczególnych grup produktów

– potrafi zastosować zamienność produktów spożywczych w grupie i między grupami

Żywność funkcjonalna, wzbogacana, suplementy diety
i środki specjalnego

przeznaczenia.

– wymienia suplementy  diety i środki specjalnego przeznaczenia

– potrafi scharakteryzować żywność funkcjonalną
i jej rolę w żywieniu człowieka

– rozróżnia, suplementy diety i środki specjalnego przeznaczenia

– charakteryzuje żywność wzbogacaną
i jej rolę w żywieniu człowieka

– charakteryzuje suplementy diety

– charakteryzuje środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego

– doskonale posługuje się wiedzą z zakresu żywności funkcjonalnej i jej roli w żywieniu człowieka

– charakteryzuje żywność wzbogacaną

– potrafi wskazać zastosowanie żywności funkcjonalnej dla różnych grup społecznych
i wiekowych

Wpływ procesów technologicznych na wartość odżywcza.

– wymienia procesy technologiczne
i wskazuje wybiórczo ich wpływ na wartość odżywczą

– rozróżnia zmiany zachodzące w żywności pod wpływem procesów technologicznych
i obróbki kulinarnej

– charakteryzuje zmiany barwy zachodzące
w żywności pod wpływem procesów technologicznych

– prezentuje wpływ obróbki technologicznej na substancje antyodżywcze

– charakteryzuje zmiany zawartości składników odżywczych podczas przetwarzania żywności

– zna wpływ procesów przetwarzania żywności na zawartość poszczególnych składników odżywczych

– charakteryzuje substancje szkodliwe powstające podczas obróbki technologicznej i kulinarnej żywności

– przedstawia zasady prawidłowego prowadzenia procesów technologicznych

– określa wpływ warunków przechowywania żywności na wartość odżywczą

Bazy danych, tabele, programy komputerowe oraz znakowanie żywności.

– wymienia podstawowe nazwy programów, elementy oznakowań

– potrafi posługiwać się tabelami składu i wartości odżywczej żywności i bazami danych

– wykorzystuje tabele składu i wartości odżywczej żywności
i ich praktyczne wykorzystanie

– wykorzystuje
w praktyce programy komputerowe przeznaczone do obliczania wartości odżywczej żywności, posiłków i jadłospisów oraz oceny sposobu żywienia

– charakteryzuje bazy danych o składzie i wartości odżywczej żywności i zasady ich tworzenia

– wykorzystuje tabele składu i wartości odżywczej żywności i ich praktyczne wykorzystanie

– wykorzystuje w praktyce programy komputerowe przeznaczone do obliczania wartości odżywczej żywności, posiłków i jadłospisów oraz oceny sposobu żywienia

– rozróżnia i wykorzystuje w praktyce znakowanie żywności

Normy żywienia
i zalecane racje pokarmowe.

– potrafi określić co to są normy żywienia

– zna strukturę norm żywienia i zasady ich opracowywania

– zna normy żywienia dla wybranych grup ludności

– potrafi korzystać
z norm w praktyce

– korzysta w praktyce z norm żywienia dla wybranych grup ludności

– charakteryzuje górny tolerowany poziom spożycia (UL) witamin i składników mineralnych

– zna zasady opracowywania zalecanych racji pokarmowych

Zasady żywienia ludności.

– wymienia rolę
i charakteryzuje poszczególne posiłki

– charakteryzuje zasady układania jadłospisów

– przedstawia zasady żywienia różnych grup ludności

– zna i wykorzystuje zalecenia dotyczące przygotowywania posiłków w obiektach żywienia zbiorowego

– charakteryzuje prawidłowy rozkład posiłków
w ciągu dnia

– wykorzystuje w praktyce zasady układania jadłospisów

– zna metody oceny sposobu żywienia

– zna i wykorzystuje w praktyce metody oceny stanu odżywienia

– przedstawia zasady żywienia różnych grup ludności

– wykorzystuje w praktyce zasady organizacji żywienia zbiorowego

– zna i wykorzystuje zalecenia dotyczące przygotowywania posiłków w obiektach żywienia zbiorowego

– zna i stosuje zasady obliczania kosztów realizacji żywienia zbiorowego

Trendy żywieniowe

Podstawy żywienia

dietetycznego.

– wymienia podstawowe pojęcia związane z żywieniem dietetycznym

– rozróżnia rodzaje diet

– dokonuje podział, charakterystyka
i zastosowanie diet leczniczych

– opracowuje diety lecznicze

Żywienie
w profilaktyce chorób żywieniowozależnych.

– charakteryzuje pojęcie: choroby żywieniowozależne

– rozróżnia choroby żywieniowozależne

– charakteryzuje epidemiologię chorób żywieniowozależnych

– charakteryzuje główne czynniki ryzyka związane
z występowaniem chorób żywieniowozależnych

– ustala zależności pomiędzy żywieniem
a chorobami żywieniowo zależnymi

– podejmuje działania profilaktyczne oraz działania lecznicze

Zwyczaje żywieniowe

a alternatywne sposoby żywienia.

– wymienia zwyczaje
i nawyki żywieniowe Polaków

– określa wpływ sposobu żywienia na zdrowie

– charakteryzuje trendy i zmiany w polskich zwyczajach żywieniowych
w ostatnich latach

– charakteryzuje diety alternatywne i ich wpływ na zdrowie

– opisuje rodzaje i charakterystyka diet wegetariańskich

– charakteryzuje popularne diety alternatywne –zalety i wady

Żywieniowa promocja zdrowia w Polsce.

– wymienia elementy promocji zdrowia

– charakteryzuje koncepcję i główne założenia Narodowego Programu Zdrowia (NPZ)

– charakteryzuje programy i projekty krajowe
i międzynarodowe skierowane na poprawę zdrowia publicznego
w Polsce i Unii Europejskiej

– wymienia i opisuje instytucje i organy zajmujące się propagowaniem zdrowego stylu życia

Metody oceny jadłospisów.

– wymienia elementy oceny jadłospisów

– rozróżnia dobrze i źle zestawione jadłospisy

– dobiera odpowiednie metody i ocenia jakość ułożonych jadłospisów

– wskazuje na nieprawidłowości w ułożonych jadłospisach, uzasadnia swoje opinie